وطن همواره مینازت بنامت
سخن نیرو بگیرد از کلامت
رفیق رهگشا و یار مردم
به قلب تودهها باشد مقامت
سخن گفتن از شخصیتی ابر مبارز پیشتاز، آزاده و احیاکنندهی نهضت نوین ترقیخواهی در افغانستان، پیشکسوت فرهیخته عالیترین شخصیت سیاسی و فرهنگی که افقهای جهانبینی علمی را در نور دیده بود.
زندهیاد محمود بریالی در سال ۱۹۴۴ میلادی در یک خانوادهی روشنفکر در کابل دیده به دنیایی گشود که با دیدش مطابقت نداشت. آنچه از کودکی در فضای فامیلی و نوجوانی در پهنای محیط فامیلی و مکاتب میآموخت در ٰژرفنای پژوهش، ناهنجاریها را به نکوهش میگرفت و در جستجوی علل و عوامل زنده گی متفاوت انسانی و ستمهای طبقاتی به دنبال راهحلهایی میگشت که مبارزهی سیاسی پاسخگوی همه ایدههایش بود ازین رو در جریان تحصیلات عالی و دوران شباب جوانی سرنوشت خود را با مردمش گره زد و در راستای مبارزات ترقیخواهی، مطالعهی احزاب سیاسی، جنبش چپ و دموکراتیک و کار هماهنگکننده در میان ترقی خواهان به جایگاه یکی از بنیانگذاران حزب دموکراتیک خلق افغانستان رسید.
زندهیاد محمود بریالی بهمثابه انسان مبارز، نستوه، فرهیخته و انقلابی با شجاعت پر چم مبارزه را بیش از نیم قرن قبل در برابر ارتجاع و استبداد شجاعانه برافراشت و به دفاع از زحمتکشان افغانستان و آرمانهای والای خلق کبیر افغانستان بر ضد انواع ستم و عوامل پیچیدهی آن ارتجاع سیاه استبداد و امپریالیزم راه مبارزهی بیامان را در پیش گرفت و هرگز از زندان و ژاندرماری نترسید و به دژخیمان سر تعظیم خم نکرد و با تمام نیرو درراه پیروزی آرمانهای والای خلق ستمدیدهی افغانستان راه مبارزه را بهپیش برد.
رفیق محمود بریالی بهمثابه یک دانشمند و اکادمیک جهانبینی علمی را هضم تحلیل و آن را از طریق سخنرانیها رسانهها بیانیهها سمینارهای علمی پخش جراید و مطبوعات به دیگران میآموخت. رفیق بریالی منحیث یک تیوریسن دانش بشری وتمام پژوهش های علمی واکادمیک شان را در خدمت رفقا قرار میداد و به آموزه ها ی شان مبدل میساخت. رفیق بریالی صفحات جراید حزبی دولتی یعنی حقیقت انقلاب ثور پرچم انیس هیواد مزین از ارزشها وآثار پر محتوای شان بود که از طریق رادیو وتلویزیون نیز رسانش میشد.
رفیق بریالی بمنظور بیدار سازی جوانان ورشد دانش سیاسی مردم وبخصوص روشنفکران کشور کار روشنگرانه وترقیخواهی را در مرکز ولایات کشور ترویج وتبلیغ مینمود و در مجامع عمومی مردم کنفرانسها گرد هم آیی ها بمناسبتهای مختلف جمعامد های مردم با بیانات پر شور وانقلابی سخنرانی میکرد. رفیق محمود بریالی برای شناسایی افتخارات کشور وتحکیم دوستی خلقهای افغانستان وجهان کارکرد های شگرف انقلابی وروابط عظیم سیاسی و فرهنگی بر قرار کرد. موصوف در زمان تصدی اداره ی امور بین المللی ح د خ ا برای شناخت خلقهای جهان از مردم افغانستان با ایجاد روابط دوستانه وهمکاری متقابلاً مفید مساعی فراوان بخرچ داد.
بادرد ودریغ که پیشرفتها وانکشافات ترقیخواهی در افغانستان برای دشمنان افغانستان قابل تحمل نبود که بموجب آن کشورهای خارجی وتشنه گان داخلی قدرت بمحوریت غربیها وپاکستان در یک جنگ طولانی ظالمانه وتجاوزکارانه شرایط فروپاشی حزب ودولت ج د ا را بر مردم ما تحمیل کردند. پس از فروپاشی حزب رفیق زندهیاد محمود بریالی با تمام قدرت ونیرو کوشید تا چراغ مبارزات ترقی خواهانه ورشنگرانه را از گزند توفانهای مدهش مهیب وخطر ناک نجات دهد او نگذاشت که جنبش ترقیخواهی چراغ ح د خ ا چراغ کاروان مبارزه خلقهای کبیر افغانستان خاموش گردد.
رفیق زندهیاد محمود بریالی بهمثابه یک رهبر جنبش نوین مشعل ترقیخواهی ونجاتبخش را از گزند روز گار وحشتناک وخشونتبار نجات داد و با درایت سیاسی این سیاست مدار بر جسته بود که ترقیخواهان دوباره بدور یک آرمان داد خواهانه متشکل گردیدند وسازمانهای جدید مبارزه را بوجود آوردند.
رفیق محمود بریالی نمونه ی از شجاعت متانت امانت صداقت عدالت اصولیت تحرک استواری پایداری فدا کاری بود. زندهیاد محمود بریالی بهمثابه شخصیت مهربان رفیق دوست صمیمی متواضع صادق با وقار شریف خیر اندیش وطندوست ونها یایت محترمی بود این صفات عالی وخلاقیت کاری او بود که بخاطر حزبش وطنش ومردمش در قبال وحدت ویک پارچگی نیرو های ترقی خواه وطنپرست شخصاً خانه بحانه ی رفقا وشخصیتهای ملی ومترقی سرمیزد و با دلجویی از آنها به جنبش ترقیخواهی دعوت می نمود این شخصیت بزرگوار چندین مراتب کنفرانسهای بزرگ و با شکوه سیاسی را در اروپا و آسیا بر گزار کرد و در آن راه های برونرفت از شرایط درد ناک وطن را جستجو نموده و درراه وحدت ویکپارچگی نیرو های مبارز وترقی خواه ملی و دموکراتیک ساختار های نوین و دموکراتیک را پی ریزی نمود. رفیق زندهیاد محمود بریالی بیش از نیم قرن عمر پربار خود را درراه خدمت بمردم افغانستان وقف نمود ودرپنج دسامبر ۲۰۰۶ میلادی داعی اجل را لبیک گفت.
آنچه از رفیق زندهیاد محمود بریالی بمیراث مانده است دانش علمی وانقلابی، فرهنگ نوین مترقی آثار وارزشهای جاودانه تیوری های ناب علمی واندیشه ی خلاق وطنپرستانه در صفحات زرین رسانهها کتب مطبوعات ومهرش ثبت شده در قلوب مردم میباشد. مهر پربار زندهیاد محمود بریالی با اهداف وآرمانهای والایش رسم وراهش در قلوب گرم مردم افغانستان خاصتاً روشنفکران مترقی وزحمتکش افغانستان وداد خواهان صدیق وعدالت پسند مردم افغانستان تا ابد باقی خواهند ماند.
زندهیاد محمود بریالی بهمثابه یکی از رهروان فولادین مکتب عالی مبارزه مکتب بزرگ انسانیت مکتب شکوهمند وطنپرستی وعدالت ومکتب زنده گی وجاودانه ی زندهیاد ببرک کارمل بزرگ میباشد که آموزه هایش در طول زمانه ها وتا فرجام تاریخ ماندگار وفنا ناپذیر خواهد بود. یادش گرامی ونامش جاودان.