(۵۵) سال پیش به تاریخ ۱۱/ جدی / ۱۳۴۳ خورشيدی؛ حزب دموکراتیک خلق افغانستان که در کنگره ء دوم ان به حزب وطن مسما شد؛ پا به عرصه وجود گذاشت و یک فصل از تاریخ نوین سیاسی کشور به نام و مبارزه قهرمانانه و فداکارانه ان برای بیداری سیاسی مردم و تشکل یک نسل از روشنفکران و مبارزان سر سپرده ء تحولات شگرف سیاسی و تحقق آرمان‌ها و اهداف ملی و دموکراتیک ترقی خواهانه وداد خواهانه در کشور گره خورده است؛ آرمان‌ها واهدافی که در مرامنامه حزب وجراید تابناک «خلق» و «پرچم» و «حقیقت انقلاب ثور» تبلور دارد وخطوط اساسی ان قرار ذیل برشمرده میشود:

 «ایجاد حکومت دموکراسی ملی مبتنی جبهه ء متحد ملی ومدافع منافع طبقات واقشار زحمتکش؛ روشن فکران؛ مالکین خرد ومتوسط؛ سرمایه داران ملی وحقوق اساسی سایر طبقات واقشار اجتماعی ازطریق انتخابات آزاد وعادلانه؛ سری ومستقیم؛ متساوی وعمومی وبدون مداخله اشکار ومخفی؛ وتهدید وتطمیع.» «دفاع از تمامیت ارضی؛ استقلال سیاسی وحاکمیت ملی؛ تامین حقوق وآزادی ها» «رعایت واحترام دین مبین اسلام؛ آزادی مناسک دینی: فکر؛ عقیده وبیان؛ تامین آزادی های سیاسی؛ تشکیل احزاب سیاسی قلم ومطبوعات؛ اجتماعات؛ اتحادیه ها؛ اعتصابات؛ تظاهرات؛ مسافرت؛ انتخاب شغل وکار؛ مصونیت های فردی؛ مسکن؛ مخابرات؛ مساوات دربرابر قانون؛ محاکم وحق دفاع درمحاکم؛ تامین حقوق وازادی سیاسی؛ حق انتخاب کردن و انتخاب شدن درتمام موسسات دموکراتیک و انتخابی از جرگه قریه گرفته تا شورا ملی وحق اشتغال به مشاغل دولتی؛ دفاع از حقوق اساسی وازادی های مدنی افراد بدون تبعیض اعم از نظر جنس (زن ومرد) نژاد؛ قوم وعقیده؛ سواد؛ شغل ودارایی؛ مبارزه در راه اتحاد وهمبستگی تمام اقوام بر اساس تامین منافع واصل مساوات برادرانه ومجادله همه جانبه علیه هرگونه ستم ملی اعم از تفوق طلبی قومی؛ نژادی؛ قبیلوی؛ منطقوی وتمایلات محلی که نفاق ملی را بار می اورد؛ انتخاب ارگانهای محلی قدرت دولتی بر اساس اتنخابات دموکراتیک وتفویض صلاحیت واختیارات دولتی به انان»

 (ددولتی پلان ګذارۍ له مخې دملی اقتصاد چټکه وده او ددولتی سکتورتقویه کول او دملی اقتصاد یوه مترقی ادارې جوړونه، دخلکوله اړتیاوسره سم دتولید او لګښت تنظیم او دبې ځایه او غیراقتصادی لګښتونومخ نیوی او کنترول، دهیواد دطبعی ذیرمواومالی منابعو څخه چه دټولوخلکوشتمنی کڼله کیږی سمه استفاده اودانسانی قوتونو تجهیز، دملی اقتصاد دچټګی ودی اودملی خپلواګۍ دټینګتیا لپاره ددرانده صنعت وده، دسپکوصنایعو لپاره دخصوصی، دولتی او مختلط سرمایه ګذاری تشویقول، دخارجی مشابهو محصولاتو درقابت په مقابل کې ملی (خصوصی اودولتی) محصولات حمایه کول، دزراعتی تولیدی قواوو دانکشاف او فیوډالی زوړ مناسباتواو موسساتو دملغی کولو لپاره دځمکوددموکراتیکو اصلاحاتو له لارې داوسنیوزراعتی زړو تولیدی مناسباتو له منځه وړل او دبزګرو داستثمارمار له ریشی محوه کول، په دموکراتیکه توګه دکوچیانودمسلې اوقبیلوی ژوند حل، دخارجی او داخلی تجارت په برخه کې (دصنعت خواته د تجاری سرمایی په لیږدولو اودملی صنایعودتقویی اوایجاد په مقصد دماشین الاتو به تورید دداخلی تولیداتو په پراخولواودګمرکی حمایوی سیاست په واسطه دتجارت کنترول اودبارتری سیستم دتجارت پراختیا، دداخلی تجارت انکشاف، دبازار داستقرارله پاره دداخلی بازاردمالونودبیو تثبیت او دعمومی اړتیاودلیرې کولودپاره دداخلی تاجرانو او دتشبثاتوتنظیم او دلویو کمپرادورو تاجرانوپه مقابل کې دوړواو متوسطوتاجرانوحمایه، په دموکراتیکواومترقی توګه او دهیواد دمحروموخلکو په ګټه داقتصادی انکشاف او اجتماعی ترقۍ په مقصد اصلاحات، او دغیرومستقیمومالیاتودروند بار دخلکو داوږو راښکته کول او مستقیمومالیاتو ته لومړی درجه اهمیت ورکول.»

 «مبارزه برای تامین حق کار وازبین بردن بیکاری و وضع معاش که نیاز های کارگران ومزد بیگاران را راتامین نمایند؛ تامین مصونیت، کارگران وشرایط مساعد دکار ووضع قوانین عمومی به منظور تامین حقوق اعم از حق استراحت، رخصتی سالانه وحمایت دولت از همه اتباع کشور در صورت کهولت، مریضی، معیوبیت وایجاد بیمه های اجتماعی ازسوی دولت وموسسات خصوصی برای حمایت از مردم، منع کار اطفال پاین تر ازسن ۱۵ ساله، ساختن منزال رهایشی ارزان وعصری؛‌ تامین حقوق زن در عرصه های زندگی اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنګی وبرابر به مرد؛ تاسیس بیمه های اجتماعی زنان و تاسیس زایشگاه او کودکستان های برای مواشبت از اطغال ومادران؛ اتخاذ تدابیر موثر از سو دولت برای تامین زند گی شایسته مامورین دولت؛ معلمین:‌روش فکران ایجاد گر؛ اجیران ومستخدمین، حفظ صحت و سلامتی پایدار تمام مردم از طریق ایجاد شفاخانه ها؛ سناتوریم ها و موسسات صحی و مبارزه همه جانیه بر ضد مفاسد اخلاقی...»

 «په ټول هیواد کې د ۷ کلنۍ وروسته (دنر اوښځې لپاره) بې له توپیره هرچاه ته په مورنۍ ژبه دابتدايي مجانې، عمومې، اجباری، تعلیماتو تطبیق، دټولو منطقو دشاګردانواو زیار ایستونکو خلکو ته دلیلو، ثانوی، عالې او تخصصی تعلیماتوزمینه برابرول، دپوهنتونونو او علمی څیړنو دموسساتو پراختیا، پوهانو، لیکوالانو او هنرمندانو سره مرستې، د تاریخی اثاروساتنه، دحفریاتو موزیمونو انکشاف، دکتابخانو تاسیس او دبین المللی فرهنګی موسساتوسره دروابطوپراختیا اوپه ټول هیواد کې دبی سوادۍ پرضد عمومی جهاد، دنوی نسل دبدنی روزنې په مقصد میدانونه اودسپورت کلوپونه او دکنفرانسونو خونې، دمحصلانو او ځوانانو داتحادیو دازادنه تشکیل دحق تامین، دلوړو اخلاقی او معنوی اصولو لکه (دسولې، دموکراسۍ، ملی خپلواکۍ، اجتماعی پر مختګ، اوښیګڼو او ارمانونو سره وفاداری، له هیواد اوزیار ایستونکو خلکوسره مینه او احترام، له ارتجاع، استبداد، بې عدالتی، استعمار، استثمار، امپریالیزم، جګړه غوشتنې سره نه پخلاکیدل). د افغانستان دملی فرهنګ دغنی کولو، دهیواد دخلکو اومختلفوقومونود ژبې اوکلتوردپراختیا او دهیواد دولایاتونودهغو سیمو دخلکوچه شاه ته غورځول شوی دی، داقتصادی او اجتماعی پرمختګ دپاره جدی او عملی تدابیر نیول، دخلکو د روزنی او اجتماعی شعور د راویښولو دپاره دمطبوعاتو، دموکراتیکو خپرونو، داطلاعاتوازادی، دسینما ګانو، تیاترونو اورادیویی مترقی ځپرونوتعمیمم».

 «دفاع از حق تعین سرنوشت ملل وجنبش رهای بخش ملی؛ تعقیب سیاست خارجی مستقل وفعال صلجویانه وتعقیب سیاست بی طرفی مثبت با قضاوت آزاد؛ دفاع از صلح جهانی وطرفداری از سیاست همزیستی مسالمت امیز استقرار روابط دوستانه با تمام ملل صلح دوست؛ محافل ودولت های که اغراض ومقاصد استعماری نداشته باشند ودر انکشاف اقتصادی؛ تخنیکی وفرهنگی افغانستان بر اساس تعاون وهمکاری متساو الحقوق کمک میکند؛ برقراری مناسبات سالم بین المللی ومجادله برای جلوگیری ازجنگ ها واعمال دول؛ محافل وماجراجویان جنگ طلب و مبارزه علیه بلاک ها ی نظامی تجاوز گر؛ و اتحادیه های استعماری؛ اسارت بار اقتصادی؛ تجارتی وسیاسی که برای صلح خطر ایجاد میکند واستقلال ملی سایر کشو رها را تهدید وسلب می نمایند؛ مبارزه برای جلوگیری از جنگ جهانی واعمال ماجراجویانه وحرکات دجنگ طلبانه که صلح وامنیت جهانی را برهم میزند و استقلال کشور را تهدید وسلب می نمایند؛ تاید سازمان ملل متحد وطرفداری از خلع سلاح عام وتام تحت نظارت کامل بین المللی؛ پشتیبانی ازتمام جنبش های ازادی بخش ملی ومترقی جهان و مبارزه علیه استعمار کهنه ونو...».

 این است خطوط اساسی مرامنامه حزب درموکراتیک خلق افغانستان که حقیقت و هویت حزب دموکراتیک خلق به مثابه یک حزب ملی ومترقی چپ دموکرات ومدافع پیگیر استقلال وحاکمیت؛ تجدد وپیشرفت؛ تامین دموکراسی؛ ازادی وبرابری؛ رفاه وعدالت اجتماعی و تحقق آرمان یک افغانستان؛ آزاد ومستقل؛ واحد ویک پارچه؛ مدرن و پیشرفته؛ دموکراتیک وشگوفان؛ مرفه ونیرومند می باشد و بهتان ودروغ ها ی نیروهای ارتجاع؛ شر وفساد ومخا لفان رنگارنگ سیاسی را درمورد تحریف هویت ملی؛ مترقی؛ دموکراتیک وداد خواهانه حزب دموکراتیک خلق افغانستان نقش براب میسازد.

 حزب دموکراتیک خلق افغانستان به خاطر تحقق آرمان‌ها واهداف وخط مشی سیاسی مطروحه در مرامنامه حزب قبل ازکسب قدرت سیاسی وبعد از ان مبارزه جسورانه و فداکارانه سازمان داد و به دست اورد های معین نایل امد؛ ولی با این وجود به سبب اشتباهات و کجکروی های معین از خطوط مرامنامه که در فوق بر شمرده شده از یک سو و بغاوت وشورش وحملات تروریستی گروه های افراط گرایی مذهبی جهادی که از خارج به طور همه جانبه حمایت می شدند وبرعلیه حکومت جمهوری محمد داود به شورش متوسل شده بودند از جانب دیگر به پیروزی دست نبافتند وشکست خورد. ولی این شکست سیاسی است و شکست حقیقت نیست؛ مبارزه ادامه دارد وحقیقت پیروز می شود.

 اکنون حزب دموکراتیک خلق افغانستان موجودیت تشکیلاتی ندارد؛ اما یک بخش از نیروهای بازمانده ان در وجود احزاب؛ سازمانها وحلقات سیاسی درداخل وخارج کشور متشکل شده اند ویک جاه با شخصیت ها وفعالان جنبش با تحمل دشواری های گوناگون پرچم مبارزه را بر افراشته نگاه داشته اند وهمبستگی ووحدت تشکیلاتی نیروهای متذکره دریک حزب واحد ویا جبهه ء سیاسی ومبدل شدن به قوت وتامین حضور ومشارکت انان در داعیه ء نجات کشور از گرداب بحران ویرانگر کنونی وپروسه ء حل سیاسی قضیهء کشور؛ به یک ضرورت مبرم ملی مبدل شده است و دردستور روز قرار دارد؛ و بر مبنای این ضرورت؛ اینک حزب آبادی افغانستان و برخی از احزاب وحلقات سیاسی درایتلاف احزاب ملی؛ دموکرات وترقی خواه گردهم امده است وبرای وحدت تشکیلاتی دریک حزب واحد سعی وتلاش میکنند وامیدواری وجود دارد که این تلاش به موفقیت انجامند.

 په پای کی دافغانستان دخلکو دموکراتیک گوند دتاسیس د ۵۵ کلیزی په مناسبت؛ د ګوند ټولو بخوانبوغړو او پلویانو ته دزړه له کومی مبارکی وایم او دګوند دبنسټ ایښودونکو اوپه سر کی داروا ښاد نور محمد تره کی او ارواښاد ببرک کارمل او دګوند وروستی مشر شهید ډاکتر نجیب الله اودلس ګونه زره شهیدانو روح ښاد غواړم اود مبارزی؛ قهرمانیو؛ شجاعت او قربانیو یی یاد و کړو چی دګوند دآرمانونو او اهدافو دعملی کولو په لاره کې یی په سرشندنه مبارزه وکړه په هوډ ونو ودریدل، سرونه یی ورکړل خوسنګرونه یی خوشی نه کړ او کارنامی یی دافغانستان نوی سیاسی تاریخ رزینی پاڼی تشکیلوی. اودگوند د لس ګونه زره غړو یاد هم باید وکړو چی دګوند دودی لپاره یی په نه ستړی کیدونکی ډول هڅی وکړی او ګوند په یوه ستر ملی؛ مترقی دموکراتیک او عدالت غوښتونکی ځواک بدل کړ.

 نیک مرغه دی وی دافغانستان دخلک دموکراتیک دتاسیس ۵۵ کلیزه