حقوق بشر  

حقوق بشر به مجموعه‌ای از حقوق و آزادی‌های بنیادی ی اطلاق می‌شود که به تمام افراد بدون توجه به نژاد، جنسیت، ملیت، مذهب، زبان یا هر وضعیت دیگری تعلق می‌گیرد. این حقوق به عنوان اصول و ارزش‌های اساسی برای همه انسان‌ ها کاربرد  داشته و مهیا بودن آن مفید زندگیست و هدف از آن‌ها حفاظت از کرامت و ارزش ذاتی هر فرد است. 

خصوصیاتی مربوط به حقوق بشر: 

حقوق بشرجهانی است : این حقوق به همه افراد در سراسر جهان تعلق دارد و هیچ کس نباید از این حقوق محروم شود. 

حقوق بشر تجزیه نمی پذیرد: حقوق بشر باید به صورت کامل رعایت شود و هیچ کدام از مشوره و رهنمایی آن  نباید نقض گردد. 

 

ارتباط محکم حقوق بشر با یکدیگر وابسته و مرتبط اند که تحقق یکی از آنها به تحقق دیگر آن  التصاق پیدا می کند. 

ِاِعمال و استفادهٔ ازحقوق بشر تبعیض در بین افراد را نمی پذیرد و برایش قابل تحمل نمی باشد و بایست همه از حقوق برابر برخوردار و هیچ تبعیضی بر اساس هر نوع ویژگی شخصی پذیرفتنی نیست. 

 حقوق بشر دارای ابعاد مختلف و انواع گوناگون است 

حقوق مدنی و سیاسی: مانند حق زندگی، حق آزادی بیان، حق محاکمه عادلانه و حق شرکت در انتخابات. 

حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی: مانند حق بهداشت، حق آموزش، حق کار و حق تأمین اجتماعی. 

حقوق جمعی و گروهی: مانند حق تعیین سرنوشت و حق توسعه. 

این حقوق در اسناد بین‌المللی مختلفی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر (1948) و معاهدات بین‌المللی درج و تعریف شده‌اند. 

فرق حقوق بشرباحقوق فردی وحقوق شهروندان یک کشور چیست؟ 

مفاهیم حقوق بشر، حقوق فردی، و حقوق شهروندی هر کدام دارای ویژگی ها و ابعاد خاص خود هستند و با وجود اشتراکات، تفاوت‌ های نیز دارند: 

حقوق بشر باجهانی بودن خویش شامل حقوق و آزادی‌هایی است که به همه افراد در سراسر جهان تعلق دارد، بدون توجه به ملیت، نژاد، مذهب یا سایر ویژگی های دیگر. 

اصول و ارزش‌های بنیادی: حقوق بشر بر مبنای اصول و ارزش‌های اساسی مانند کرامت انسانی، برابری، و عدالت بنا شده است. 

اسناد بین‌المللی: این حقوق در اسناد بین‌المللی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر ومعاهدات بین‌المللی تعریف و مسجل است. 

 حقوق فردی: 

حقوق شخصی یا حقوق فردی به حقوق و آزادی‌هایی اشاره دارد که به هر فرد به عنوان یک شخص مستقل و جداگانه تعلق دارد. این حقوق می‌تواند شامل حق زندگی، آزادی بیان، حق مالکیت و حریم خصوصی باشد. 

ولی تمرکز حقوق فردی بیشتر بر حمایت از حریم خصوصی و آزادی‌های شخصی فرد تمرکز دارد. 

اگرچه حقوق بشر حقوق فردی را نیز شامل می‌شود، اما حقوق فردی معمولاً در محدوده یک کشور و بر اساس قوانین ملی تعریف می‌ گردد. 

حقوق شهروندی: 

 حقوق شهروندی به حقوق و وظایفی اشاره دارد که به افراد یک جغرافیا به عنوان شهروندان یک کشور خاص تعلق دارد که آن را حقوق ملی نیز میخوانند. این حقوق معمولاً توسط قانون اساسی و قوانین ملی تضمین می‌شوند. 

 

حقوق شهر وندی وارتباط آن  با دولت: حقوق شهروندی شامل حقوق و وظایفی است که بین شهروندان و دولت وجود دارد، مانند حق رای، حق شرکت در انتخابات و تعهدات مالیاتی. 

تفاوت های حقوق شهروندی با حقوق بشر: حقوق شهروندی به حقوق و وظایف مرتبط با تابعیت فرد در یک کشور خاص مربوط می‌شود، در حالی که حقوق بشر به تمامی انسان‌ ها در سراسر جهان تعلق دارد. 

مؤجزی از تذکرات بالا را می توانیم به این کوتاه جملات ارائه دهیم 

حقوق بشر: جهانی بوده و شامل حال و مربوط همهٔ انسانهاست . 

حقوق فردی یا شخصی: مربوط به حقوق و آزادی‌ های شخصی  بوده و به هر فرد طور جداگانه  ارتباط می گیرد . 

حقوق شهروندی: مربوط به حقوق و وظایف افراد به عنوان شهروندان یک کشور خاص است. 

اعلامیهٔ جهانی حقوق بشرالزام آور نیست 

اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر (UDHR) که در سال 1948 توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد و متن این اعلامیه در یک چارچوب جهانی برای حقوق بشر معرفی گردید. که این اعلامیه به تنهایی دارای قدرت الزام‌ آور قانونی نیست. به عبارت دیگر، UDHR خودش نیز به طور مستقیم قابل اجرا نیست و کشورهای عضو سازمان ملل متحد هم ملزم به رعایت آن به عنوان یک تعهد قانونی نمی باشند مؤجز اینکه 

اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر (UDHR) به خودی خود یک سند الزام‌آور قانونی نیست. این اعلامیه به عنوان یک بیانیه از اصول و ارزش‌های جهانی حقوق بشر تصویب شده است، اما قدرت قانونی الزام‌آور ندارد. با این حال، بسیاری از اصول UDHR در معاهدات بین‌المللی و قوانین ملی کشورهای مختلف گنجانده شده‌اند که دارای قدرت قانونی الزام‌آور هستند که از همین اعلامیه الهام می گیرد 

تأثیر و کاربرد عملی 

اسناد حقوقی الزام‌ آور: بسیاری از اصول و مقررات UDHR در معاهدات بین‌المللی دیگر مانند میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) و میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR) گنجانده شده‌اند که این معاهدات را کشورهای اعضای آن‌ تصویب کرده‌اند، که بعد از این تسجیل  قدرت قانونی و الزام‌آوری  پیدا می کنند. 

قوانین ملی: بسیاری از کشورها اصول UDHR را در قوانین اساسی و قوانین داخلی خود ها انعکاس داده و این حقوق  را به حقوق ملی تبدیل کرده‌اند . 

نهادهای نظارتی: سازمان‌ های بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری از اعلامیه به عنوان یک استاندارد جهانی استفاده می‌کنند  ودولت‌ ها را به رعایت حقوق بشر تشویق و تحریص می نمایند. 

تحدید ها ومحدودیت‌ ها 

با وجود اهمیت و تأثیر جهانی UDHR، اجرای آن بستگی به اراده سیاسی و تعهد کشورهای عضو دارد. عدم اجرای این اصول ممکن است منجر به نقض حقوق بشر شود، اما سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی دیگر می‌توانند از طریق فشارهای دیپلماتیک، گزارش‌ ها و مکانیزم‌ های نظارتی به دولت‌ ها یادآوری کنند که به تعهدات خود پایبند باشند. 

 

آیا حقوق بشر با کوایفیکه دارد درکشور ما رعایت شده است؟

 حقوق بشر در افغانستان به دلیل شرایط سیاسی و اقتصادی ناپایدار و تهدیدات افکار و اعمال نظامی، محدود شده است. افغانستان در سال‌ های اخیر با مشکلات مختلفی مانند تبعیض علیه زنان، اعدام‌ های خودسر و اعمال خشونت بار مرتبط با جنسیت ها بویژه قشر زن و اقلیت‌ های قومی مذهبی و غیره مواجه شده است.  

بر همین بنیاد افغانستان در برنامه‌های حقوق بشری که توسط سازمان‌ های بین‌المللی اعلام شده‌اند، نمی‌تواند شرکت کند. 

 

با حرمت سخی صمیم.