به گزارش مرکز مطالعات شبه قاره، با توجه به اخبار و تحلیل‌هایی خبرگزاری‌ها و مراکز مطالعاتی، انتخابات سرتاسری پاکستان برای گزینش نمایندگان مجالس ملی و ایالتی، تشکیل حکومت و نخست وزیر برگزار گردید که در آن حزب «تحریک انصاف» به رهبری عمران خان با به دستاوردن ۱۱۸ کرسی در مجلس ایالتی و حکومت مرکزی پیروزی قطعی را به دستاورد.

 اکثر رسانه‌های مهم جهانی که انتخابات پاکستان را دنبال می‌نمودند، با توجه به سطح گسترده مداخلات بی‌سابقه «ارتش» و سازمان «آی اس آی» پاکستان، پروسهٔ انتخابات را «کودتای نرم» نامیدند که در تحت مهندسی و سایهٔ نفوذ سرنوشت ساز نظامیان آن کشور به راه افتید.

 تاریخ گواهست که تا کنون حدود نصف از حیات سیاسی جامعه پاکستان در تحت سایهٔ حکومات نظامی سپری گردیده است ‌‌‌‌‌‌‌‌و هنوز این پروسه باقوت ادامه دارد.

  در تداوم کودتاهای پیهم و سنتی در پاکستان، این بار ارتش و سازمان اطلاعاتی آی اس آی در یک حرکت نوآورانه و کودتای آرام قدرت سیاسی را تعویض نموده، از میان چندین گزینه، مهرهٔ مورد نظرشان یعنی عمران خان و حزب «تحریک انصاف» او را بر سکوی اقتدار سیاسی کشانیدند.

 آگاهان سیاسی معتقدند اند که گزینش ارتش و سازمان اطلاعاتی آی اس آی در خصوص عمران خان به دلیل خاستگاه اش از درون قبایل پشتون پاکستان یک حرکت حساب شده و مهندسی شده در خصوص رخدادهای اخیر ایالت صوبه سرحد پاکستان و راهکار سیاست کاخ سفید در خصوص مذاکره و «استراتیژی عقب نشینی» در برابر طالبان به‌مثابه «رویکرد گرانشی» و کاربرد قوهٔ جاذبه برای دسترسی کامل به حوزه سیاسی افغانستان در هردو محور، دولت و طالبان تدوین شده است.

 آی اس آی در نظر دارد که تخم تروریستی را که سال‌ها قبل در زمین افغانستان افشانده بود، حال تحت اتمسفیر سیاسی موجود و معاملات آمریکا درین خصوص، فصل خرمن برداری آن فرا رسیده است.

 ارتش و سازمان اطلاعاتی آی اس آی پاکستان در یک نمایشنامهٔ دموکراسی کاذب و انتخابات جعلی و تقلبی و در تحت سایهٔ خفقان آور نفوذ بی پهنای ارتش و استقرار صدها هزار نیروی ارتش در حوزه‌های انتخاباتی و فقدان حضور رسانهٔ، حزب مورد نظر و رهبر آن عمران خان را بر سکوی قدرت رسانید تا بتواند به سهولت نیروی دولت را در راستای مقاصد شیطانی و مداخله گرانه خویش در داخل کشور و جولانگاه منطقه‌یی استفاده نماید.

 بیگمان تغییرات جدید در پاکستان، نقش قابل ملاحظهٔ در چرخش رخدادهای افغانستان و پروژه طالبان خواهد داشت.

 رسانه‌های جهانی پروسهٔ انتخابات پاکستان را تحت فوکس قرار داده و لاجرم از درون سایه‌های تاریک، خورشید حقیقت را بیرون کشیدند.

 درین میان وبگاه آسیا تایمز تحت عنوان «خفقان رسانه‌ها: چگونه ارتش پاکستان به پیروزی عمران خان کمک کرد؟» جریان گزارشات انتخابات پاکستان را مورد تحلیل قرار داده مینگارد (۱*)«رسانه‌های عمده، منتقدان نظامی و فعالان طرفدار دموکراسی قبل از انتخابات تحت فشار و ارعاب قرار گرفتند. با توجه به اینکه رسانه‌های جهانی، انتخابات پاکستان را تماشا نموده و آن را تحت پوشش قرار دادند، اما روزنامه نگاران محلی به علت فقدان مجوز توسط کمیسیون انتخابات، از ورود به چندین ایستگاه رأی گیری منع شدند.»

 درین گزارشات آمده است، که یک افسر ارتش مستقر در خیابان «محنی» در لاهور گفت «ما از مقامات ارشد دستور گرفته‌ایم تا کارگزاران رسانه‌ای را در ایستگاه‌های رأی دهی اجازه ندهیم.» به‌طور مشابه، خبرنگاران مجاز به ورود به ایستگاه‌های رأی گیری در کانتور لاهور نبودند. یک مقام ارتش مستقر در محل ورود در لاهور گفت «بدون اجازه نامه از اداره «روابط عمومی خدمات داخلی» [بازوی رسانه‌ای ارتش]، مردم و رسانه‌ها مجاز به ورود به منطقه کانتی نیستند.

 پیش از این، یک روزنامه نگار ارشد و خبرنگار روزنامه «نوای وقت» مربوط اردو بنام مطیع الله جان، پس از انتقاد از ارتش و ارگان‌های قضایی، مورد تهاجم قرار گرفت.

  نویسنده به گزارش خویش ادامه داده می‌نویسد «در حقیقت، برخی مؤسسات رسانه‌ای مهم و بانفوذ و خبرنگاران و کارکنان مربوط به‌طور منظم هدف قرار گرفتند. جنرال آصف غفور، سخنگوی ارتش، حتی در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که تعدادی از روزنامه نگاران از جمله «مطیع الله» ضد دولتی و ضد نظامی بودند.»

 در بخشی ازین گزارش آمده است «ارتش پاکستان به‌ویژه سه رسانهٔ برجسته کشور یعنی Dawn Group، Geo News و Jang Group را هدف قرار داد. آن‌ها مجبور شدند برخی از ستون‌ها را رها کنند و برخی گزارش‌ها را پاک‌سازی کنند. در حالی که جنگ، روزنامه برجستهٔ اردو در پاکستان، مجاز به ارائه گزارش در ناحیه کانتون نبود و بزرگ‌ترین روزنامه انگلیسی زبان «دان» به‌طور منظم هدف قرار گرفت.

  اتهامات روزنامه Dawn به‌طور قابل توجهی توسط آخرین یافته‌های کمیسیون حقوق بشر پاکستان تایید شد. این کمسیون بر «محدود کردن سیستماتیک آزادی بیان در قالب مشاوره مطبوعات، ارعاب و آزار و اذیت» را که توسط ادارات دولتی و اطلاعاتی انجام می‌شود، صحه، گذاشت و یادآور شد که چنین وضعیت بسیاری از روزنامه نگاران و کارفرمایان آن‌ها را در جهت مقاومت در برابر این اوضاع آسیب پذیری ساخته است »

 در تداوم این گزارشات آمده است «یکی دیگر از سازمان‌های غیرانتفاعی که توجه جدی به ارعاب مطبوعات در پاکستان مبذول داشته است کمیته محافظت از روزنامه نگاران است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که چگونه روزنامه نگارانی که نقدهای مهم در مورد ارتش یا دادگستری را انجام داده‌اند، مورد آزار و اذیت قرار گرفته ربوده شدند و مورد حمله قرار گرفتند.»

 گروه‌های حقوق بشر در پاکستان به علت بی‌پروایی مؤسسات قضایی نسبت به رسانه‌ها، شدیداً خشمگین و تحریک شده‌اند. کمیته محافظت از روزنامه نگاران به نقل از زهره یوسف نماینده کمیسیون حقوق بشر گفت: «روزنامه نگاران در بحث در پیرامون ارتش و قوهٔ قضائیه پاکستان در میان سنگ و زمین سخت قرار داده می‌شوند». وی گفت: «در ماه‌های اخیر قوه قضاییه که تاریخ سرشار از حمایت از ارتش قدرتمند پاکستان را بر جبین دارد، در برابر تلاش‌ها در جهت سانسور مطبوعات و رسانه‌ها عمدتاً سکوت اختیار نموده است.

 در بخشی دیگری این مقاله آمده است «در حالی که ارتش پاکستان رسانه‌های محلی انگلیسی زبان و اردو زبان را مجبور به حمایت از عمران خان ساخت، تعداد زیادی از مدیران رسانه‌ها مورد آزار و اذیت قرار گرفتند. کانال خبرهای عمومی Geo TV، بخشی از گروه جنگ، در اعتراض شدید علیه مداخلات دولت و خود سانسوری برای مدت دو هفته دست به تحریم زده و نشرات شان را متوقف ساختند.

 نمایندگی‌های روزنامه فروشی رسانه‌های اجتماعی نیز مورد تهدید قرار داده شدند. نه تنها روزنامه‌های جریان اصلی، بل سایر رسانه‌های اجتماعی تحت فضای ترس و وحشت قرار گرفته و اندرکاران رسانهٔ توسط ارتش مورد ضرب و شتم قرار گرفته و فعالان دموکراسی و وبلاگ نویسان ربوده شدند.

 کمیسیون حقوق بشر همچنین نسبت به افزایش توصیه‌های رسمی یا هشدار به کاربران رسانه‌های اجتماعی، به‌خصوص کسانی که از سیاست‌های دولت انتقاد نمودند، اشاره نمود».

 گزارشات مشعر است: "هرگونه انتقاد از سیاست‌های ارتش یا بحث در مورد خشونت‌های افراطی، بیشترین توصیه‌ها و هوشدارهای مطبوعاتی را به خود جلب می‌نمود.

 منتقدین به دفاتر «خدمات داخلی ارتباطات عامه و همچنان «مؤسسات تحقیقاتی فدرال» فراخوانده شده و در خصوص فعالیت‌های رسانه‌ای و انترنیتی مورد بازجویی و پرسش قرار گرفتند."

 با این حال، برخی رسانه‌های پاکستانی مانند the News بدون هیچ ترس و واهمه چندین مقالاتی به نشر رسانیده و ضمن انتقاد از پروسهٔ انتخابات، شفافیت انتخاباتی را مورد پرسش قرار دادند.

 در همین حال نیویارک تایمز پروسه انتخابات پاکستان را مورد بررسی قرار و تحت عنوان "سایهٔ نفوذ نظامی بر انتخابات پاکستان "جریان انتخابات را مورد کنکاش قرار داده و بنا بر جو مسلط ارعاب، خشونت و خفقان سیاسی آن را " کودتای نرم " نام‌گذاری نموده می‌نگارد "(۲*)

 کمپاین نظامی در پاکستان چندین کاندید را هدف قرار داد.

  این حرکت شامل به حاشیه کشیدن کاندیدانی که مورد تمایل نظامیان نبود، سانسور نمودن خبرگزاری‌های مهم، و پیگرد جنبش‌های صلح آمیز سیاسی بود "

 نیویارک تایمز ادامه داده می‌نویسد "بیشترین احتمال دستیابی به دست‌کاری نظامی، مربوط به حزب ایست که توسط ستاره پیشین کریکت پاکستان عمران خان رهبری می‌گردد."

 نیویارک تایمز موضع سیاسی و سیاست خارجی عمران خان در قبال افغانستان را که همرنگ با طرز دیدگاه‌های مولاناهای پاکستان به‌ویژه قاضی حسین احمد در خصوص اعلان جهاد در افغانستان است، مورد ارزیابی قرار داده می‌نویسد "عمران خان کسی است که مشروعیت جنگ طالبان علیه ارتش ایالات متحده در افغانستان را رسماً اعلام داشته است.

 عمران خان به‌عنوان کاندیدای مورد علاقه و حمایت ارتش شناخته شده است "

 درین حال نیویارک تایمز از قول احمد رشید، نویسنده و تحلیلگر مشهور سیاست خارجی در پاکستان می‌نویسد "سؤال که کل ملت می‌پرسد این است که ارتش چه می‌خواهد و چرا تا این سطح دخالت می‌کند؟»

 آقای رشید مانند دیگران در جریان مصاحبه‌ای گفت که وی معتقد است که ارتش خواستار یک دولت ضعیف توسط «حزب تحریک انصاف» و اتحاد غیرمعمول آن در پارلمان می‌باشد.

 احمد رشید خاطرنشان ساخت: "برای اولین بار نه تنها نخبگان، بلکه اکنون مردم عام همچنان از نقش اصلی ارتش آگاهی دارند و از آن در حال حاضر در سطح روستاها صحبت می‌شود "

 نیویارک تایمز ابعاد دخالت ارتش در انتخابات را مورد بررسی قرار داده و تصویر روشن انتخابات تحت پاشنه و برچه نظامیان را به نمایش گذاشته می‌نویسد "بسیاری از کاندیداها در مورد تصمیم غیرمعمول ارتش برای استقرار (۳۷۱۰۰۰) سرباز برای نظارت بر انتخابات، از جمله در داخل ایستگاه‌های رأی گیری، عصبی هستند.

   با احترامات بی‌پایان

 لندن، اگست ۲۰۱۸

 منابع:

 (*1)

 Asia Times/PAKISTANELECTION INTERFERENCE

 Muzzling the media: How Pakistan’s army helped Khan win

 (2*)

 NewYork times /Military’s Influence Casts a Shadow Over Pakistan’s Election